Sylwester Bartczak

Puschkau – Pastuchów

Zmniejsz czcionkę Zwiększ czcionkę Rozmiar tekstu Wydrukuj tę stronę

puschkauPastuchów (niem. PUSCHKAU) leży 13 km na północ od Świdnicy, 4km od Jaworzyny Śl., najwyższe wzniesienia, 210,1 i 214m npm.

1149/1150 biskup WALTER z Wrocławia ustanowił dziesięciny dla klasztoru na Piasku we Wrocławiu , wśród których wymieniony był Pastuchów. 12 lipca 1313 książę BERNARD świdnicki podarował swemu szczerze oddanemu słudze KONRADOWI von MOGES,  wsie należące do parafii kościoła św. Barbary w Pastuchowie. 14 czerwca 1376 kościół w Pastuchowie, podległy  Świdnicy, był wymieniany przez kardynała Jana od św. Marka.

Pastuchów był siedzibą rodu Mulheim, której członkowie od niemieckiej nazwy wsi /Puschkau/ przyjęli przydomek „Puschke” /również dla „Buschken”/. W roku 1429 wieś była w rękach Kunza i Heinza von Mulheim rodu Puschke. Około 1450 bracia Heinze i Georg Mulheim posiedli w zastaw zamek Grodno. W 1495 jako właściciel Pastuchowa wymieniany był Melchior von Kalkreuth, prawdopodobnie po jego śmierci wieś dzielą na dwie części synowie, Georg, który prowadził urbarze i Kaspar von Kalkreuth, którzy jako właściciele wymieniani byli razem w latach 1548-1579. Każdy z nich posiadał folwark, a drugi żył jeszcze w 1594. W tym roku jako właściciel wymieniony został Sebastian von Kalkreuth, w latach 1607-1610Diprand von Seidlitz, w 1619 Tobias von Kalkreuth i równocześnie Friedrich von Reibnitz / Niemitz?/, w 1650 Sigismund von Gaffron i Friedrich von Niemitz, w 1677 Hannus /Hans/ von der Dahm, w 1704 Hannus, Asam i Daniel, bracia Dahm, w 1733 wieś nabył hrabia Hannus Heinrich von Hochberg = Rohnstock i w jego rodzie pozostawała ona do lutego 1838, po czym przeszła w ręce zasłużonego dla Pastuchowa i regionu radcy handlowego KRAMSTY, który założył  tu CUKROWNIĘ i OLEJARNIĘ, co nie przeszkadzało temu, że jeszcze w końcu XIX na jednym z budynków dominium widniał napis „KALKREUTHEREI”.

Około roku 1785 Pastuchów liczył 287 mieszkańców, a w tym: 7 rolników, 29 ogrodników, 8 chałupników. We wsi był kościół katolicki, dom proboszcza, szkoła, 1 folwark i młyn wodny.

W kronice kościelnej Pastuchowa zachowane były nazwiska dwóch duchownych, którzy głosili tu naukę ewangelicką u progu wojny trzydziestoletniej. Byli to Gabriel Luther, który działał jako kaznodzieja 24 lata i jego syn Henryk Luther, który pracował 34 lata, a przyszedł na świat w Pastuchowie.

Z wejściem Prusaków na Śląska i odrodzeniem protestantyzmu w wielu małych miejscowościach powstały szkoły ewangelickie, tak było również w Pastuchowie. Początkowo zajęcia szkolne prowadzono w budynku dworskim, jednak jego nie najlepszy stan i ciągle wzrastająca liczba uczniów spowodowały konieczność budowy szkoły. Nowy lokal powstał w 1826, a jego koszty wyniosły 1020 talarów Rzeszy, 5 srebrnych groszy i 1 feninga. Do budowy zużyto drewna za 255 talarów, 18 srebrnych groszy i 7 feningów, a sumę tę zapłacił hrabia Rzeszy von Hochberg na Książu, pozostałe koszta opłaciła gmina. Do szkoły należał ogród i szopa. Nauczyciel z Pastuchowa w godzinach popołudniowych udawał się do Grunowa, gdzie nauczał w tamtejszej szkole należącej do parafii strzegomskiej.

Około roku 1886 Pastuchów liczył 1030 mieszkańców, posiadał dominium z zamkiem, młyn wodny oraz młyn parowy należący do dominium. Szkoła katolicka z jednym nauczycielem liczyła 125 dzieci, a ewangelicka, również z jednym nauczycielem, 129. Do parafii kościoła katolickiego w Pastuchowie, w którym pochowany był hrabia Hochberg należały: Piotrowice z kościołem filialnym, Żarów, Czechy oraz położone w powiecie strzegomskim: Łażany z kościołem filialnym, Przyłęgów i Grunów. Cmentarzem dla ewangelików dysponowały Piotrowice.

Około roku 1886 Pastuchów był siedzibą obwodu urzędowego, do którego należały: dobro i gmina Pastuchów, Czechy oraz Pasieczna i las fiskalny Pasiecznej /Fiskalischer Zedlitzbusch/.

Musisz się zalogować, żeby komentować Zaloguj