Sylwester Bartczak

Neudorf – Nowice

Zmniejsz czcionkę Zwiększ czcionkę Rozmiar tekstu Wydrukuj tę stronę

nowiceNowice  (nie. Neudorf) leżą 7,5 km prawie na północ od Świdnicy, 4 km od dworca w Żarowie, najwyższe wzniesienia – 213 i 217 m npm.

Wieś była wzmiankowana w roku 1350 jako Nowa Wieś (Neudorf) w pobliżu starej, istniejącej tu wcześniej miejscowości. W 1354 właścicielem Nowic był Nickel von Sachenkirch, od 1490 Paweł Monau – bogaty patrycjusz i przedsiębiorczy burmistrz Świdnicy, właściciel słynnej mennicy i przywódca poselstw do Króla Władysława Jagiellończyka i książąt śląskich. W 1548 wymieniany był Christoph von Kuhl na Komorowie egzekwujący zakaz szynkowania obcego piwa we wsi, Po nim nastąpił Balzer von Kuhl, a w 1550 Fabian von Herdan. W 1568 wzmiankowany był Peter von Tschirnhaus – rajca świdnicki, w 1587 Friedrich von Schellendorf, w 1594 miasto Świdnica, Hans von Gelhorn i Adam von Seidlitz,  w 1653 George Ernst von Schikfus, w 1655 Friedrich von Czetritz, w 1694 Joachim Friedrich von Zedlitz na Kraskowie, a potem wnuk jego zmarłego syna hrabia von Puckler. W 1784 Nowice zostały kupione przez hrabiego Rzeszy von Burghausa i włączone w 1804 do majoratu (ordynacji) łażańskiego.

Około roku 1785 Nowice zamieszkiwało 242 osoby, a w tym: 7 rolników i 4 chałupników. We wsi znajdował się folwark, a na pagórku w jej południowej części wiatrak.

Już w 1742 założono w Nowicach szkołę ewangelicką, która w 1785 posiadała jednego nauczyciela i 83 dzieci. Szkoła ta nie posiadała jednak swojej siedziby i lekcje były udzielane w poszczególnych domostwach według z góry ustalonego porządku. W końcu hrabia von Burghaus wydzielił dla celów szkoły połowę z wybudowanego przez siebie budynku dla robotników, znalazło się też tutaj miejsce dla  nauczyciela. W 1817 wybudowano budynek szkolny wraz ze stajnią i stodołą. Koszty wyniosły 700 talarów Rzeszy, a szkołę poświęcono 7 grudnia 1817. W 1841 nakładem 200 talarów z funduszu gminnego istniejący dotąd dach słomiany zastąpiono dachówką. Nauczyciel otrzymał zapomogę w wysokości 2 mórg ziemi uprawnej i dodatek opałowy. Osobliwością jest, że pierwszym nauczycielem w Nowicach była kobieta, niestety jej nazwiska nie znamy.

W 1886 Nowice należały do obwodu urzędowego w Piotrowicach i liczyły 524 mieszkańców. Przed II wojną światową Nowice aktywnie uczestniczyły w życiu kulturalnym ziemi jaworzyńskiej. Działała tu tzw. Freilichtbuhne, która organizowała liczne imprezy kulturalno-rozrywkowe i artystyczne z udziałem artystów zawodowych ściąganych z większych ośrodków (również z Wrocławia) i amatorów. W maju 1939 byli tu artyści z Kolonii.

Musisz się zalogować, żeby komentować Zaloguj