Sylwester Bartczak

Początki szkolnictwa w Jaworzynie Śląskiej

Zmniejsz czcionkę Zwiększ czcionkę Rozmiar tekstu Wydrukuj tę stronę

W XIX wieku szkolnictwo w Prusach posiadało charakter wyznaniowy i dzieliło się na ewangelickie i katolickie. Ale określenie „wyznaniowy” w stosunku do szkolnictwa nie oznaczało tego samego na początku i przy końcu XIX stulecia.

W średniowieczu szkoła była w każdym calu nieodłączną córą kościołów. W Prusach na początku XIX wieku dokonano sekularyzacji dóbr kościelnych, likwidacji zakonów. W konsekwencji musiało to spowodować materialne oddzielenie szkoły od kościołów i przerzucenie obowiązku ich utrzymania na państwo i gminy.

Początkowo wszystkie dzieci z Jaworzyny, bez względu na wyznanie, uczęszczały do szkoły ludowej w Bolesławicach. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 1866 roku, kiedy to zorganizowano szkołę w Jaworzynie, w jednym z pomieszczeń domu czynszowego przy ulicy Dworcowej. Stały wzrost liczby uczniów wymagał większego pomieszczenia – na szkołę przeznaczono wtedy niepozorny budyneczek na parceli zajazdu „Pod Pomnikiem Fryderyka”, ale i to nie wystarczało. W roku 1875 było 162 uczniów, a w 1877 liczba ta wzrosła do 192. Palącym stał się problem wybudowania szkoły, która mogłaby pomieścić taką liczbę dzieci. Uroczyste poświęcenie nowo wzniesionej szkoły nastąpiło w czerwcu 1882 roku. We wrześniu naukę rozpoczęło 217 uczniów (167 ewangelików i 50 katolików)

Z uwagi na stale rosnącą ilość dzieci (w 1888 było już 281 uczniów w czterech klasach), koniecznością stała się budowa drugiej, większej szkoły. Wzniesiono ją w 1892 roku przy Zietenstrasse (dziś ulica Mickiewicza 9). Nastąpiło wówczas oddzielenie klas katolickich od ewangelickich. Do nowej szkoły przeniosły się, będące w większości dzieci wyznania ewangelickiego. W 1899 uczyło się w niej 367 uczniów (186 chłopców i 181 dziewcząt) w 6 klasach, zatrudnionych było 4 nauczycieli. W 1925 roku – 423 uczniów w 9 klasach (w tym 7 wstępnych) i 8 nauczycieli, w 1931 roku – 450 uczniów w 11 (7) klasach i 9 nauczycieli, w 1939 roku – 460 uczniów w 12 (7) klasach i 9 nauczycieli. Z wyjątkiem dyrektora wszyscy nauczyciele mieszkali w budynku szkolnym przy Schulstrasse 9 (wcześniej Zietenstrasse).

Skromniej przedstawiał się stan liczbowy szkoły katolickiej. W 1899 roku uczyło się w niej 213 dzieci (117 chłopców i 96 dziewcząt) w 3 klasach, zatrudnionych było 2 nauczycieli, w 1925 roku było już tylko 146 uczniów, ale za to 4 klasy i 3 nauczycieli, w 1931 roku – 156 uczniów, w 5 klasach i 4 nauczycieli, w 1939 roku stan się zmniejszył – było 126 uczniów w 4 klasach i 3 nauczycieli. Dyrektor szkoły miał do dyspozycji 6 – pokojowe (88 m2 ) mieszkanie służbowe z oświetleniem elektrycznym i wodą.

Od 1909 roku istniała w Jaworzynie Przemysłowa Szkoła Zawodowa. Szkoła zatrudniała 6 nauczycieli. W roku szkolnym 1930 – 1931 przygotowywało się w niej do zawodu 110 uczniów. W okresie międzywojennym powstało tu również przedszkole , do którego w 1931 uczęszczało 40 dzieci.

Musisz się zalogować, żeby komentować Zaloguj